زیست‌چینه‌نگاری و محیط دیرینه نهشته‌های سازند قم در شمال خاور ماه‌نشان

در این مطالعه 75 نمونه از نهشته‌های سازند قم در برش چینه‌شناسی اند‌آباد در شمال خاور ماه‌نشان از نظر روزن‌داران موجود مورد بررسی قرار گرفتند. سازند قم در برش یادشده با ستبرای 301 متر شامل سنگ‌آهک و مارن بوده و مرز آن با نهشته‌های سازند سرخ فوقانی در بالا و سازند سرخ زیرین در پایین به صورت ناپیوستگی هم شیب است. در این بررسی به طور کلی 39 جنس و 65 گونه از روزن‌داران کف‌زی و 3 جنس و 5 گونه از روزن‌داران پلانکتون تشخیص داده شد که 37 جنس و 57 گونه از روزن‌داران از این ناحیه برای نخستین بار گزارش می‌شوند. از میان میکروفسیل‌های موجود، روزن‌داران کف‌زی با توجه به تنوع و فراوانی اهمیت بیشتری داشته و مبنای بررسی زیست‌چینه‌نگاری قرار گرفتند. به علت شباهت مجموعه روزن‌داران کف‌زی سازند قم و سازند آسماری و نبود یک زون‌بندی زیستی رسمی برای سازند قم، از زون‌بندی زیستی Adams & Bourgeois (1967) که برای سازند آسماری ارائه شده در بررسی‌های زیست‌چینه‌نگاری و تعیین سن نسبی نهشته‌های سازند قم در برش چینه‌شناسی اند‌آباد استفاده شد. بر همین اساس و با توجه به گونه‌های شاخص معرفی شده در زون‌بندی زیستی یادشده برش چینه‌شناسی اندآباد با زیست‌زون‌های شماره 1 و2 قابل تطبیق و مقایسه است. بر پایه حضور، تجمع و گسترش چینه‌شناسی روزن‌داران سن نهشته‌های سازند قم در برش اند‌آباد اکیتانین پسین تا بوردیگالین تعیین شد. تجمع، فراوانی و تنوع گونه‌ای روزن‌داران در نمونه‌های برش اند‌آباد تغییر شرایط محیطی را نشان می‌دهد و در طول برش تنوع روزن‌داران به طور متناوب کاهش و افزایش می‌یابد. این در حالی است که بیشترین تنوع روزن‌داران تا 16 گونه می‌رسد. نهشته‌های سازند قم در برش اندآباد بر مبنای تغییرات تنوع گونه‌ای به 9 تجمع (assemblage) A تا I تقسیم‌بندی شد. بر پایه فراوانی روزن‌داران در هر تجمع نهشته‌های سازند قم مربوط به محیط دریایی و سکوی قاره‌ای درونی ( (inner shelf بوده و با تغییرات ژرفا همراه بوده است.